Busti i gjetur ne Amarna ne 1912 nga nje ekspedite gjermane, daton ne mbreterimin e Akhenaten-it (1375-57 pes). Mbreteresha Nefertiti, gruaja e faraonit, mban ne koke nje kurore paruke, karakteristike e Dinasitise se XVII, qe eshte hasur vetem tek nena e tmerrshme e Akhenatenit, Mbreteresha Tyi. Busti eshte prej guri gelqeror te pikturuar pjeserisht; syri eshte prej shkembi kristalor. Veshet dhe shiriti ne koke, gjarpri mbreteror ne balle, jane thyer. Studiuesit kane debatuar se mos ndoshta objekti ka qene nje bocet studioje per artistet e oborrit.
Busti i Nefertitit eshte nje nga veprat me popullore te artit ne bote. Ai gjendet i stampuar neper shalle, dhe i gdhendur ne varese dhe tavolina kafesh. Por, nga sa kam mundur te ve re, asnjehere nuk e kam pare bustin te riprodhuar ekzaktesisht. Kopjuesit e zbusin, e feminizojne dhe e humanizojne. Busti ne fjale ka nje ashpersi te padurueshme. Eshte nje objekt tejet turbullues per t’u mbajtur ne shtepi. Madje edhe librat e artit genjejne. Zakonisht busti paraqitet ne profil apo nga kraharori e siper, me pak kend, me qellim qe bebja e munguar e syrit te majte te fshihet ose te erresohet. Cfare ka ndodhur me syrin? Ndoshta nuk ka qene i nevojshem per nje bocet, dhe nuk u vendos kurre ne te. Por, ndoshte shpesh qe statujave apo pikturave te te vdekurve t’u hiqej syri. Kjo ishte nje menyre per ta bere nje rival te urryer nje jo-person dhe per t’i dhene fund mbijteses se tij ne jeten e mepasme. Sundimi i Akhenatenit krijoi percarje. Krijimi nga ana e tij e nje kryeqyteti te ri dhe orvatjet per ta shtypur klasen e fuqishme te prifterinjve, vendosja e monoteizmit dhe shpikjet e stilit artistik u shfuqizuan nga dhendri i tij, Tutankhamen, djali-mbret jeteshkurter. Nefertiti mund ta kete humbur syrin gjate shkaterrimit te dinastise se XVII-te.
Shkeputur nga libri “Personae Seksuale”, nga Camille Paglia, perkthyer nga Engjellushe Shqarri, Botimet ISP & Maluka
