(PJESA 4): CoBrA – LËVIZJA
E FUNDIT ME TË VËRTETË AVANTGARDE E SHEKULLIT TË 20-TË
Një vorbull krijimi!
Aspiratat për
rishpikjen e civilizimit nëpërmjet rishpikjes së artit
Nga Prestigjozja
SHTËPIA E ANKANDEVE CHRISTIE’S
Ekspozita
e fundit e CoBrA-s, në Liège, Belgjikë, në nëntor 1951, solli së bashku të
gjithë anëtarët kyç, duke paraqitur gjithashtu veprat e disa prej miqve të
famshëm – duke përfshirë Joan Miró dhe
Alberto Giacometti.
Megjithëse
jetëshkurtër, padyshim që CoBrA la gjurmë tek anëtarët e saj, nga Jorn dhe
Enrico Baj, të cilët u hodhën në territore të reja, tek Appel dhe Alechinsky, të
cilët vazhduan me zhvilimin e mëtejshëm të idiomës së CoBrA-s në veprat e tyre.
Gjaku
i CoBrA-s mund të gjurmohet nëpërmjet primitivizmit të Jean Dubuffet,
stilit të Artit Brut; performancat e grupit japonez Gutai; pozicionet gjestuale
të Ekspresionizmit Abstrakt në Nju Jork; dhe imazhet e gjalla të Jean-Michel Basquiat. Në
vitin 1955, rëndësia e CoBrA-s për zhvillimin e artit modern u çimentua nga
themelimi i Muzeut CoBrA të Artit Modern në Amsterdam.
‘CoBrA
ishte një influencë radikale mbi të gjithë gjeneratën e artistëve,’ thotë Victoria
Gramm, specialiste e Christie’s në Amsterdam. ‘Pasuria, bollëku i saj bruto, që
mund të shihet tek impasto (teknika e aplikimit të bojës) vërtitëse e Karel
Appel dhe format valëzuara të Jorn dhe Alechinsky, ishin kyçe për skenën e
artit të pas-luftës dhe artit evropian. Edhe pas shpërbërjes së CoBrA-s, këta artistë
vazhduan të udhëtonin ndërkombëtarisht, të formonin grupe të reja dhe të eksploronin
mediume të reja. ATA ISHIN ME TË VËRTETË NJË VORBULL KRIJIMI.’
Të
lidhur së bashku nga rezistenca e tyre shpirtërore ndaj mënyrave të pranaura të
artbërjes, aspiratat e tyre për të rishpikur civilizimin nëpërmjet rishpikjes
së artit, e bëri CoBrA-n ndoshta lëvizjen e fundit me të vërtetë avantgarde të
shekullit të 20-të.
Imazhi:
Fotografi e Corneille (majtas) dhe Constant në studion e Corneille-s, 1949
Copyright i përkthimit www.enkeledasuti.com
Përzgjodhi dhe përktheu Enkeleda Suti.
