(PJESA 3): CoBrA – LËVIZJA
E FUNDIT ME TË VËRTETË AVANTGARDE E SHEKULLIT TË 20-TË
Për shpirtin e saj utopiane dhe revolucionare!
Kundër abstraksionit të ftohtë!
Nga Prestigjozja
SHTËPIA E ANKANDEVE CHRISTIE’S
Pierre Alechinsky
pasi pa për herë të parë veprat e CoBrA-s në Bruksel, shpalli menjëherë
aleancën e tij me shpirtin e tyre utopian, revolucionar. ‘CoBrA,’ tha ai, ‘do
të thotë spontanitet; kundërshti totale ndaj llogaritjeve të abstraksionit të
ftohtë…dhe ndaj të gjitha formave të ndarjes ndërmjet mendimit të lirë dhe
veprimit të pikturimit të lirë.’
Do
të ishte një ekspozitë e vitit 1949, në Muzeun Stedelijk, në Amsterdam që i solli
për herë të parë CoBrA-s një vëmendje më të gjerë globale. Por mbulimi zor se
ishte i gjithi pozitiv: ‘Të dobta, të parregullta dhe të njollosura’, lexojnë
titujt e një artikulli në një gazetë holandeze. Vetë në ekspozitë, një lexim i
poemave CoBrA nxiti anëtarët e audiencës në përleshje me grushta.
Në
fund të fundit, CoBrA do të konsumohej nga vetë energjia e saj e furishme:
grupi u shërbë në vitin 1951, vetëm tre vjet pas ngjizjes së saj. Për pjesën më
të madhe diçka e tillë ndodhi si pasojë e mosmarrëveshjeve të thella mbi rolin
që politika duhet të luajë në art. Ndonëse Constant dhe Jorn mbështesnin
lëvizjet Komuniste, Dotrement ndjenjte se grupi duhet të mbetej tërësisht i
paangazhuar në politikë.
Në
fund, Dotremont do të kujtonte, ‘Ne nuk e dinim më nëse ishim shkrimtarë apo
piktorë… Alechinsky kolpasoi…Jorn u nis për në sonatorium, siç bëra edhe
unë. Nëse do të kishim vazhduar edhe për një muaj tjetër, me atë shpejtësi, nuk
do të kishte pasur asnjë të mbijetuar.’
Imazhi
1: Pierre Alechinsky (lindur më 1927), Cache-telé
(Televizo i Fshehur), 1973
Imazhi
2: Asger Jorn (1914-1973), Myr og
Mo (Myra dhe Mo), 1950-1952
Imazhi
3: Pierre Alechinsky (lindur më 1927), Rruga
Mott, 1983
Copyright i përkthimit www.enkeledasuti.com
Përzgjodhi dhe përktheu Enkeleda Suti.
