(PJESA 2): CoBrA – LËVIZJA
E FUNDIT ME TË VËRTETË AVANTGARDE E SHEKULLIT TË 20-TË
Kundër
gjeometrisë së ashpër të Piet Mondrian, “de Stijl” dhe Akademisë
Të frymëzuar
nga mitet antike nordike, vizatimet dhe primitivizmi i fëmijëve
Nga Prestigjozja
SHTËPIA E ANKANDEVE CHRISTIE’S
Duke
kërkuar që të distanconin vetveten nga lufta teorike e Parisit, anëtarët
origjinal të CoBrA-s themeluan një rrjet bashkëpunues që shtrihej përtej Evropës
veriore, duke përshirë Kopenhagenin, Brukselin dhe Amsterdamin, të cilat ishin çliruar
nga sundimi nazist vetëm kohët e fundit. Ata ishin kaq kundër gjeometrisë së
ashpër të Piet Mondrian dhe “de Stijl”
saç ishin kundër Akademisë, duke kërkuar ndarjen nga format strikte dhe paletat
e kufizuara që kishin dominuar deri në atë kohë skenën avantgarde.
Të
frymëzuar pjesërisht nga automatizimi surrealist, artistët CoBrA realizuan pjesë
të pasura dhe ndërdisiplinore. Ata nuk shkuan tek muzetë apo galeritë për frymëzim;
por në vend të kësaj, ata panë mitet antike nordike, vizatimet dhe
primitivizmin e fëmijëve – të cilat që të gjitha u bashkuan në atë që u bë e
njohur si ‘gjuha e CoBrA-s’. Për Jorn dhe kolegët e tij, këto burime sollën një
ndjesi të thellë dhe freskuese rigjallërimi.
Kyçe
gjithashtu për karakterin e CoBrA-n ishte refuzimi i mitizimit të artit
tradicional perëndimor të vetmisë, gjenialitetit artistik, por në vend të
këtyre një fokus tek prodhimi i pjesëve bashkëpunuese të tilla si murale dhe
publikime të printuara, duke përfshirë Revistat CoBrA.
Shumë
shpejt lëvizja u rrit përtej origjinës së saj, duke përfshirë diku rreth 60
poetë, piktorë dhe skulptorë nga Gjermania, Suedia, Franca dhe Anglia, si edhe
nga Danimarka, Belgjika dhe Holanda. Midis të konvertuarve të parë ishte
piktori Pierre Alechinsky, i
cili i pa për herë të parë veprat e lëvizjes CoBrA në Bruksel në vitin 1949.
Imazhi
1: Karel Appel (1921-2006), L’Homme
de la Terre (Njeriu i Tokës), 1955
Imazhi
2: Karel Appel (1921-2006), La
Fleur et les oiseaux (Lulja dhe Zogjtë), 1951
Imazhi
3: Corneille (1922-2010), Le
Montagnard (Gërmuesi i Malit), 1950
Copyright i përkthimit www.enkeledasuti.com
Përzgjodhi dhe përktheu Enkeleda Suti.
