FJALORI NË ART

Nga REVISTA ARTSPER

TERMAT E PËRGJITHSHME

Diçiturë: me emrin e
artistit, titullin, vitin e krijimit, teknikën, dimensionet dhe emrin e
pronarit (private, muze apo galeri), mund të themi se diçitura është si një ID
e veprës së artit.

Format: i referohet
formës (drejtëkëndore, katrore, rrethore,…) dimensioni, proporcionet dhe
orientimi (vertikal, horizontal…) të medias.

Manifesto: një teori e
shkruar apo ndonjëherë vetë një vepër arti konsiderohet që të jetë origjina e
një lëvizjeje artistike.

Lëvizje artistike: një tendencë apo
stil në art me një filozofi të përbashkët të veçantë, e ndjekur nga një grup
artistësh gjatë një periudhe të kufizuar kohore (kubizmi, impresionizmi,
Dadaizmi, minimalizmi…)

Media: mbi çfarë është ekzekutuar
vepra e artit. Letër, kanavacë,…

Teknikë: procesi i përdorur
nga artistët për të krijuar dhe arritur veprën e tyre (pikturë, fotografi,
skulpturë…).

Media mikse: i referohet një
vepre arti për realizimin e së cilës përdoren më shumë sesa një medium.

PIKTURA DHE GJINITË E SAJ

Gjini: është një përkufizim
i kategorive të subjekteve në pikturë si portrete, peisazhe, natyra të qeta…Në
shekullin e 17-të, Akademia i klasifikoi ato në dy grupe. “Gjinitë kryesore”
ishin pikturat e historisë, pikturat fetare dhe alegoritë. “Gjinitë e vogla”,
pak të neglizhuara ishin: portretet, natyrat e qeta, peisazhet dhe pikturat e
gjinisë. Ky klasifikim bëri që artistët të specializoheshin vetën në një gjini.
Gjatë shekullit të 20-të, artistët i dhanë fund këtyre grupimeve.

Alegori: i referohet personifikimit
të një koncepti abstrakt, si dashuria apo liria të mishëruara tek një kafshë
apo një individ.

Natyrë e qetë: është një gjini që
ilustron objekte të pajeta, shpesh artikuj të jetës së përditshme si mbulesë tavoline,
apo një shportë me fruta.

Vanitet: një vanitet është
një natyrë e qetë që përfaqëson objekte të tilla si një kafkë apo një qiri,
duke i kujtuar spektatorit që është i vdekshëm dhe se jeta është e shkurtër.
Ajo quhet Momento Mori “kujtohu se je i vdekshëm”.

PËRFAQËSIMI

Abstrakte: filloi në fillim
të shekullit të 20-të, është një lëvizje artistike që nuk imiton realitetin e
dukshëm.

Figurative: i refereohet
artit që përfaqson një subjekt të identifikuar si piktura e njohshme e një
objekti apo e një peisazhi.

Antropomorfike: një formë që i përngjan
një atributi njerëzor.

Traditë estitike: një traditë, një
kanon në sferën e arteve pamore dhe në estetikë është një rregull mbi
proporcionet për prodhimin e një figure të formuar në mënyrë të harmonishme.

Kontur: linja që thekson
formën e subjektit apo të formës.

Hijezim: procesi i përzierjes, zbutjes dhe dobësimit
të linjave të një vizatimi.

Realizëm: përpiqet të
imitojë realitetin.

Pentimento: një ndryshim i
pikturës, e treguar nga gjurmën e veprës së mëparshme, duke treguar që artisti
ka ndryshuar mendjen gjatë kompozimit përgjatë procesit të pikturimit.

Subjekt: ajo që përfaqësohet
në një vepër arti.

VEPRA E ARTIT DHE NATYRA E SAJ

Klasike: ajo që i përket
Greqisë Antike apo një vepre arti të një artisti të frymëzuar nga kjo periudhë.

Kolazh: një teknikë
kryesisht e përdorur në artet pamore, ku vepra e artit realizohet nga një
ansambël fragmentesh të ndryshme të formave, duke krijuar një të tërë. Ky
proces u shpik nga kubistët në vitin 1910.

Konceptuale: i referohet një
ideje, një qasjeje apo një reflektimi në mendje.

Skicë: një vizatim i
ekzekutuar me shpejtësi që nuk synohet të jetë një vepër e përfunduar. Ajo është
pika e fillimit të krijimit të një vepre arti.

Printim: e lejon
prodhimin mekanik të një vizatimi në një tirazh të caktuar.

Afresk: pikturim në mur.

Duke ndodhur: përvojë artistike
ku ngjarja është vepra e artit. Kjo formë arti është e përkohshme dhe shpesh
regjistrohet me video apo fotografi.

Instalacion: një formë
shprehjeje artistike e kohëve të fundit, ku një ansambël objektesh krijojnë një
vepër të tërë arti.

Performancë: një formë
shprehjeje artistike ku aksioni në një kohë të caktuar përbën veprën e artit.
Si diçka që po ndodh, ky art i përkofshëm shpesh filmohet apo fotografohet.

Fotomontazh: fotografi të shumëfishta
të grumbulluara në një fotografi të kompozuar.

Seri: Grup pjesësh arti
me të njëjtat karakteristika apo subjekt të përbashkët.