Ndalese te Skenderbeu mbi kale i Romanelli-t
Nje monument shihet dhe interpretohet si veper arti ne vetvete per menyren se si e ka konceptuar dhe formesuar skulptori. Po kaq e rendesishme eshte edhe vendosja e tij ne hapesire. Marredhenia e shtatores me hapesiren te monumenti i Romes duket se nuk eshte edhe aq ne favor te tij. Te krijohet pershtypja se hapesira e “gelltit” monumentin, sado qe projektuesit kane bere nje perpjekje ekuilibruese duke i vendosur pas nje mure pemesh (Foto 13) me siluete te hallakatur, gje qe disi e zvogelon hapesiren perreth dhe te pakten grafikisht e ndihmon te spikase me mire shtatoren. E rendesishme eshte edhe marredhenia e shtatores me piedestalin. Per sa e njohim historine e artit, figura mbi kale respekton kufijte e piedestalit dhe lartesine e tij, qofte edhe kur figura jepet ne ecje. Pra, shtatorja duhet te kete nje ecje statike, pavaresisht nga kunderthenia qe permban togfjaleshi. Me fjale te tjera, figura mbi kale, edhe kur paraqitet ne nje ecje te vrullshme, nuk duhet te krijoje pershtypjen se mund te hedhe hapin e gabuar duke u rrezuar jashte piedestalit. Ky eshte nje problem i njohur per skulptoret rilindes, te cilin ata vete e zgjidhnin me mjeshteri. Ne rastin e Skenderbeut te tij, Romanelli, edhe pse jo plotesisht, e ka zgjidhur bindshem duke bere nje zgjedhje me te mire elementesh.
Shkeputur nga libri “Paradigma te narcizizmit kolektiv”, nga Gezim Qendro, Botimet Onufri, 2023
